Szersze informacje
Synagoga Nowomiejska to jedna z najstarszych podkarpackich synagog, które zachowały się do dnia dzisiejszego.
W 1978 roku wpisana została na listę zabytków.
Spotykana jest dla niej również nazwa Nowa Szkoła oraz Duża, co wynika z jej rozmiaru w porównaniu do Synagogi Staromiejskiej.
Synagoga powstała na przełomie wieku XVII i XVIII, na planie prostokąta o bokach 20m na 30m. utrzymana jest w stylu renesansowo – barokowym z pierwotnym przeznaczeniem obronnym. Przedsionek, nad którym umieszczony był babiniec, prowadził do głównej sali modlitewnej w części wschodniej synagogi. Bima umieszczona była pomiędzy czterema filarami podtrzymującymi barokowe sklepienie. Całe wnętrze – zarówno ściany jak i sklepienia i filary pokryte były sztukateriami i kolorowymi polichromiami.
Na początku XIX wieku poddana została całkowitej renowacji. W trakcie II wojny światowej została zdewastowana, a pomieszczenia jej przerobione zostały przez hitlerowców na stajnię dla koni. W 1944 roku Synagogę Nowomiejską podpalono, w konsekwencji czego sklepienia zawaliły się, a ściany popękały.
Po wojnie budynek popadł w całkowitą ruinę, i dlatego też władze miasta Rzeszów zadecydowały o jej rozbiórce. Decyzja ta wzbudziła protesty ze strony Kongregacji Wyznania Mojżeszowego, która zaproponowała odremontowanie obiektu ze względu na jego zabytkowy i obronny charakter. Do odbudowy doszło na przełomie lat 50 – tych i 60 – tych XX wieku. Wtedy też dobudowano dodatkowe piętro zaburzające pierwotna formę Synagogi Nowomiejskiej.
Do dnia dzisiejszego z pierwotnego wnętrza synagogi nie pozostało wiele. Zachowała się jedynie wnęka po Aron ha-kodesz, która niestety przykryta jest ekranem o przeznaczeniu ekspozycyjnym.
W budynku ma swoją siedzibę Biuro Wystaw Artystycznych, dom pracy twórczej Polskich Artystów Plastyków, Związek Polskich Artystów, Malarzy i Grafików oraz kawiarnia.
Zobacz także
Synagoga Staromiejska.
Biuro Wystaw Artystycznych .
|
