Szersze informacje
Konkatedra Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Żywcu zbudowana została w XV wieku. W następnym wieku świątynia została dwukrotnie rozbudowana, stało się to dzięki ówczesnym właścicielom Żywiecczyzny, czyli rodzinie Komorowskich. Pierwsza rozbudowa miała miejsce w latach 1515 - 1542 dzięki nakładom Wawrzyńca Komorowskiego, sekretarza królewskiego i jego brata Jana, kasztelana oświęcimskiego. Efektem tej rozbudowy było przedłużenie prezbiterium i nawy oraz podwyższenie kościoła. Kolejnej rozbudowy podjęli się Jan Spytek Komorowski i jego brat Krzysztof. Rozbudowa była przeprowadzona w latach 1582 - 1583. Po raz kolejny przedłużono nawę i zaczęto wznosić czworokątną wieżę. Podjął się tego sprowadzony z Opawy włoski architekt Jan Ricci, z pomocą kamieniarza Macieja Świętka oraz cieśli Jana Carpentarusa z Opawy. Drewniana dzwonnica została wybudowana w 1582 roku.
W 1585 roku wieżę podwyższono dobudowując do jej pierwotnej części, wzniesionej z kamienia, część górną z cegły. W 1639 roku od strony wschodniej dobudowano kapliczkę ogrojca nakładem pisarza miejskiego Krzysztofa Mrzygłodowicza. W latach 1711 – 1712 trwała gruntowna odbudowa kościoła będąca następstwem pożaru spowodowanego uderzeniem pioruna w wieżę kościoła. Spalił się wówczas szczyt wieży i zawalił hełm z krzyżem, który zniszczył dach prezbiterium.
Po pożarze miasta w 1721 roku została wzniesiona nowa, murowana dzwonnica. Budowa dzwonnicy odbyła się w latach 1723 - 1724.
W roku 1745, kosztem Karola Wielopolskiego rozpoczęła się odbudowa wieży. Nie przywrócono jej poprzedniego wyglądu. Zniszczony strzelisty hełm zastąpiono nowym.
W 1903 roku dobudowano od strony południowej nową zakrystię, w 1929 roku przy południowej ścianie nawy głównej wzniesiono kaplicę grobową rodziny Habsburgów, zaprojektowaną przez architekta Franciszka Mączyńskiego z Krakowa, wzorowaną na stylu renesansowym. Dziś zwana jest ona również kaplicą Matki Boskiej Częstochowskiej.
W wyniku licznych zmian wnętrza kościoła, niewiele można powiedzieć o jego pierwotnym wystroju. Dawny ołtarz główny, przedstawiający płaskorzeźbę ze sceną Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny ufundowali Jan i Wawrzyniec Komorowscy w 1542 roku. Ołtarz jest późnogotyckim tryptykiem z dwoma skrzydłami.
Ksiądz Kozatiusz sprowadził z Krakowa do Żywca dwa stare ołtarze. Jeden w 1625 roku pod wezwaniem Pocieszenia Matki Boskiej, a drugi w 1632 roku pod wezwaniem św. Agnieszki. Ołtarz Pocienia Matki Boskiej mieścił w sobie wizerunek Matki Boskiej Tronującej, datowany na lata 1460 – 1477. Został on przeniesiony do kościoła św. Krzyża, a następnie do Muzeum Miejskiego. W 1724 roku kościół otrzymał barokowy ołtarz, na którego koszt łożył Franciszek Wielopolski. Dwie potężne kolumny oplecione girlandą podtrzymują naczółek z grupą Trójcy Świętej. U dołu znajdują się figury św. Hieronima i Karola Boromeusza oraz św. Franciszka i Jana Ewangelisty. W centrum położona jest figura Niepokalanie Poczętej Marii Panny w rozwianym płaszczu. Po bokach ołtarza nad bramkami, w owalnych obramowaniach przedstawiono wizerunki św. Wojciecha i św. Stanisława, głównych patronów Polski. Ambona została wykonana ok. 1748 roku. Ozdobiona jest na przodzie imieniem Maria w otoczeniu promieni i obłoków oraz aniołów.
Okazałe organy w tyle kościoła, ufundowane również przez Franciszka Wielopolskiego, są dziełem Ignacego Ryszaka. Parapet chóru oraz oprawa pozytywu posiadają bogatą dekorację snycerską i rzeźbiarską, złożoną z bujnych splotów akantu, girland kwiatów, karbowanych wstęg, owoców i muszli. Dekorację ożywiają putta oraz anioły z instrumentami muzycznymi i rogami obfitości. W 1930 roku wykonano dwa nowe, neogotyckie ołtarze. W jednym z nich umieszczono płaskorzeźbę Zaśnięcia Marii Panny, połączoną ze skrzydłami z ołtarza różańcowego, a w drugim umieszczono obraz Matki Boskiej Nieustającej Pomocy.
|
